Obecnie w celu przkazania informacji posługujemy się pocztą elektroniczną. Informacje te
są najczęściej krótkie i szybko docierają do nadawcy. Trudno wyobrazić sobie, że kiedyś, aby przesłać komuś wiadomość, trzeba było wiązać supełki na
sznurku.
Do porozumiewania się służyły ludziom również tzw. znaki symboliczne (np.: dymy rozpalonych ognisk, bicie w bębny). Używano też do tego celu kamienia, w
którym żłobiono twardym rylcem rysunki i znaki. Plemiona Inków - Indian Ameryki Południowej - przekazywały swoje wiadomości za pomocą tzw. quipu. Składało
się ono z długiego sznura, do którego były przymocowane cienkie sznurki różnych kolorów powiązane w węzły. Sposób, w jaki wiązano węzły, ich odległość
od sznurka decydowały o rodzaju przekazywanych informacji. Indianie Ameryki Północnej przekazywali sobie wiadomości za pomocą tzw. wampun. Były to pasy
naszyte perłami lub kolorowymi paciorkami tworzącymi różnobarwne desenie. Używano ich również przy zawieraniu układówpokojowych. Nigeryjczycy umieszczali
muszle na plecionym sznurze. Znaki
te poprzedziły powstanie pisma i były w użyciu bardzo długo.
Pismo protoelamickie
Znaleziono je w Suzie, na wschód od południowej Babilonii. Był to obrazkowy
system pisma tzn. wyrażało ono myśli za pomocą rysunków. Używano go ok. 3 tys. lat p.n.e. Polegało na odciskaniu znaków liczbowych pionowo lub
ukośnie w glinie przy użyciu okrągłego rylca.
Obecnie uważa sie, że jest to najstarszy znany nam system pisma. Teksty archaiczne są nadal trudne do odczytania, chociaż znalezisko
obejmuje 1500 tekstów na glinianych tabliczkach zawierających ok. 100 tys znaków.
Na podstawie tabliczek można wnioskować, że pisarze protoelamiccy używali systemu dziesiętnego oraz sześćdziesiętnego do liczenia przedmiotów.
Pismo zapoteckie
Pochodzi ze stanu Oaxa w Meksyku i jest starsze od kultury Majów. Jest to
najstarszy system pisma w obu Amerykach. Jego początki sięgają 500 lat p.n.e. Pismo posiada
ok. 100 znaków podstawowych. Współcześnie naukowcy odczytali wiele znaków - glifów związanych z kalendarzem rocznym, natomiast trudniej odczytać pozostałe
znaki, dlatego dokładny charakter pisma zapoteckiego nadal pozostaje nieznany.
Pismo Majów
Kultura obu Ameryk rozwijała się od II tysiąclecia p.n.e., a jej największy
rozwój przypada na średniowiecze w Europie. Kultura Majów to jedna z najbardziej rozwiniętych kultur obu Ameryk. Ich pismo jest pismem
hieroglificznym(zespołem znaków graficznych). Mają one kształt głów ludzi i
zwierząt zwróconych profilem, roślin i narzędzi. Znaki składały się z dwóch części: słowa-znaki oraz sylaby. Pismo zaczęto stosować ok. 100 r.n.e.
Hieroglificzne teksty znajdują się na kamiennych postumentach, słupach i ołtarzach kamiennych oraz na papierze z łyka fikusa.
Na takim papierze znaki kreślonopędzelkiem z łosia, a następnie składano go w harmonijkę. Do dzisiaj ocalały trzy takie "książki" zwane
kodeksami.
Pismo doliny Indusu
Cywilizacja doliny Indusu rozwijała się w latach 2500-1900 p.n.e. i rozciągała
się
od Pakistanu do północno-zachodnich Indii. Składała się z wiosek oraz pięciu kilkudziesięciotysięcznych miast. Pismo było potrzebne do celów
administracyjnych,
jak np. pieczętowanie towarów. Wszystkich odkrytych znaków jest ok. 419 i występują w postaci inskrypcji na kamiennych pieczęciach, miedzianych
tabliczkach,
na fragmentach płytek ceramicznych. Wykonano ok. 100 prób odczytania tego pisma
z negatywnym skutkiem, ponieważ nie znamy jezyka, jakim posługiwali się jego autorzy.
Mezopotamia
Sumerowie zamieszkujący Mezopotamię 9 III tys. p.n.e.) stawiali znaki
pisarskie na glinianych tabliczkach za pomocą trójkątnych patyczków, tzw. rylców, wykonanych z trzciny lub kości. Tabliczki te suszono na ogniu i słońcu.
Po wypaleniu przybierały różne odcienie,
od jasnej czerwieni do głębokiej czerni. Ryto też znaki w twardym materiale takim jak złoto.Sumerowie spisywali listę swoich królów, mity, eposy,bajki,
teksty z dziedziny filozofii, matematyki, botaniki, chemii. Zapisywano też dokumenty, umowy międzypaństwowe,listy, rachunki, recepty. Nie każdy w
Mezopotamii posługiwał sie pismem. Zajmowali się tym wyszkoleni skrybowie, którzy tworzyli warstwę urzędników w państwie. Pismem klinowym posługiwano się
też w Syrii i Anatolii (Turcja). Można powiedzieć, że był to pierwszy język międzynarodowy Starożytnego Wschodu.
A oto przykład tekstu sumeryjskiego z zadaniem matematycznym: "Mamy prostokąt. Pomnożyłem jego bok dłuższy przez krótszy, otrzymałem w ten sposób jego
powierzhnię. Potem dodałem bok dłuższy do krótszego; suma równa się powierzhni. Dodałem bok dłuższy, bok krótszy ipowierzchnię; suma ogólna wynosi 9. Ile
wynoszą: bok dłuższy, bok krótszy i powierzchnia? /Witold Bobiński. Historia ludzi.1. Gimnazjum,/
Chiny
Najstarsze książki chińskie miały postać tabliczek drewnianych, na których za
pomocą rylca żłobiono znaki
Egipt
Najstarsze zabytki piśmiennictwa egipskiego pochodzą z III tysiąclecia p.n.e. Egipcjanie wierzyli, że ich pismo pochodziło od boga, którego nazywali Thot. Odczytał je dopiero w 1822 roku Jean Francois Champollion. Wykorzystał do tego kamień z Rosetty, który zawierał tekst w językach egipskim i greckim.Pismo egipskie zaczęło się od rysunków, Same rysowane znaki nie wyrażały wszystkich pojęć i znaczeń (np.czasowników, przymiotników), dlatego dla oznaczenia dźwięków zaczeto stosować rysunki, a ich łączenie dawało wyrazy. Egipcjanie oznaczali tylko spółgłoski, a samogłoski dodawali w mowie. Tak powstało pierwsze egipskie pismo, czyli HIEROGLIFY (święte znaki). Zdobiły one ściany światyń, piramid.Pisano na drewnianych tabliczkach, ceramice, papirusieoraz nakawałkach glinianych naczyń zwanych ostrakami. Pisać umieli skrybowie, którzy przygotowywali dla faraona dokumenty: zestawienia, rachunki, teksty umów umów, spisów.Pisarze musieli znać ok. 700 różnychznaków, Byli bardzo szanowani iposiadali wiele przywilejów (np. nie płacili podatków).
Pismo Majów
Encyklopedia wiedzy o książce
Pismo Majów
Pismo Majów
Ilustracja z Encyklopedii Oford
Pisarz egipski - skryba
Ilustracja z książki Historia ludzi, Witolda Bobińskiego, Kraków 2000 r.